Zmarł śp. prof. dr hab. Ryszard Sosnowski

Z głębokim żalem zawiadamiamy, że w dniu 6 grudnia 2023 r. zmarł śp. prof. dr hab. Ryszard Sosnowski. 

Profesor Sosnowski był współtwórcą środowiska badań eksperymentalnych w dziedzinie fizyki wysokich energii w Warszawie, autorytetem i wychowawcą dla pokoleń fizyków, twórczym uczestnikiem wielkich międzynarodowych eksperymentów w dziedzinie fizyki cząstek. Przez wiele lat przewodniczył Radzie Naukowej Instytutu Problemów Jądrowych, a następnie Narodowego Centrum Badań Jądrowych. Był członkiem Polskiej Akademii Nauk i reprezentował Polskę w Radzie CERN. Za swoje zasługi został uhonorowany Medalem Mariana Smoluchowskiego, Krzyżem Oficerskim, a następnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Jednak przede wszystkim Profesor Sosnowski był wspaniałym, pogodnym, życzliwym człowiekiem. Będzie nam Go bardzo brakowało! Najszczersze wyrazy współczucia przekazujemy Jego najbliższym.

Dyrekcja i Rada Naukowa

Narodowego Centrum Badań Jądrowych.

Uroczystości pogrzebowe odbędą się 19 grudnia o godzinie 11:00 w Kościele Ewangelicko-Augsburskim przy ulicy Puławskiej 2a w Warszawie. Po nabożeństwie nastąpi przejazd na Cmentarz przy ulicy Młynarskiej i złożenie urny do grobu rodzinnego.

Auto­bus ZTS na pogrzeb Pro­fe­sora Sosnow­skiego odje­dzie ze Świerka o godzi­nie 09.45, prze­je­dzie na uro­czy­stość do Kościoła Ewan­ge­licko-Augs­bur­skiego na ul. Puław­skiej 2a, a następ­nie na Cmen­tarz przy ulicy Mły­nar­skiej.

Rodzina prosi, by zamiast kwiatów przekazać datki na remont Cmentarza.

Prof. Ryszard Sosnowski

Prof. Ryszard Sosnowski urodził się w Białowieży 5 stycznia 1932 roku. Część nauk szkolnych pobierał w Pułtusku, w szkole znanej z książki “Wspomnienia niebieskiego mundurka”. Później odbył studia na Wydziale Matematyki i Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, które ukończył w roku 1955, ale pracował już jako asystent od czwartego roku studiów.

W latach 1957–1958 pracował w Zjednoczonym Instytucie Badań Jądrowych w Dubnej, następnie został pracownikiem Instytutu Badań Jądrowych w Warszawie w Pracowni Spektroskopii Jądrowej. 

Po pobycie na Uniwersytecie Moskiewskim uzyskał stopień doktora w roku 1960, a następnie do roku 1961 przebywał w Europejskim Ośrodku Badań Jądrowych (CERN) w Genewie, z którym utrzymywał kontakty przez długie lata. Po powrocie z CERN-u rozpoczął pracę w eksperymentach używających komór pęcherzykowych, szczególnie współpracując z międzynarodowym zespołem kierowanym przez prof. Douglasa Morrisona. Przez dwie kadencje (1970 – 1973 oraz 1977 – 1981) był kierownikiem Zakładu Fizyki Wysokich Energii w IBJ. W 1971 roku wspólnie z prof. Grzegorzem Białkowskim wydał książkę “Cząstki elementarne”, która przez wiele lat była “Biblią” zwłaszcza dla młodszych pracowników.

W połowie lat 70 nawiązał kontakty z zespołem prof. Gerharda Fischera przygotowującym eksperyment Split Field Magnet na akceleratorze zderzających się protonów – ISR. Eksperyment ten przyniósł wiele nowych wyników zarówno w nowej wtedy dziedzinie produkcji cząstek powabnych jak i przypadków, w których występują cząstki o dużym pędzie poprzecznym.

 Od 1976 był członkiem korespondentem, od 1986 członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk. W latach 1990-1992 był członkiem Prezydium PAN, w latach 1978–1983 zastępcą sekretarza Wydziału III Nauk Matematycznych, Fizycznych i Chemicznych PAN. Od roku 2009 był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. Przez wiele lat był przedwodniczącym Rady Naukowej najpierw IPJ, a następnie NCBJ.

Szczególnie należy też zaznaczyć Jego wkład w przystąpienie Polski do CERN-u, co zostało osiągnięte w roku 1991. W latach 1991–2004 był naukowym przedstawicielem Polski w Radzie CERN.

W roku 1994 otrzymał Medal Mariana Smoluchowskiego, w 1984 został odznaczony Krzyżem Oficerskim, w 1996 Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Można by długo jeszcze wymieniać osiągnięcia naukowe i inne prof. Sosnowskiego, ale pozwolę sobie tu zakończyć. 

Znałem prof. Sosnowskiego osobiście od wielu lat, miałem z Nim często do czynienia najpierw w sprawach naukowych, w czym zawsze bardzo chętnie pomagał, a dużo później, gdy byłem kierownikiem tego samego zakładu co On przedtem, również w wielu innych.

Pasją Ryśka była jazda na nartach i kilka razy na konferencjach miałem okazję z nim jeździć.

Był również utalentowanym rysownikiem i kilka razy umieszczał swe rysunki w prezentacjach wygłaszanych na konferencjach, co niezmiernie podobało się uczestnikom.

Ja sam, a myślę też, że wiele osób, które miały z Nim do czynienia, będę zawsze gorąco Go wspominać.

Maciej Górski, Zakład Fizyki Wielkich Energii NCBJ

Wielce Sza­nowny Panie Dyrek­to­rze,

Z ogrom­nym smut­kiem przy­ję­li­śmy wia­do­mość o odej­ściu Pro­fe­sora Ryszarda Sosnow­skiego, wybit­nego fizyka pol­skiego, uzna­nego w skali mię­dzy­na­ro­do­wej auto­ry­tetu w dzie­dzi­nie fizyki jądro­wej oraz fizyki czą­stek ele­men­tar­nych – a dla nas ser­decz­nego Kolegi, zawsze życz­li­wie nam poma­ga­ją­cemu w pra­cach zespołu koor­dy­nu­ją­cego współ­pracę pol­skich ośrod­ków badaw­czych ze Zjed­no­czo­nym Insty­tutem Badań Jądro­wych w Dub­nej. Był jed­nym z głów­nych orga­ni­za­to­rów współ­pracy pol­skich insty­tu­cji nauko­wych z ZIBJ. Ryszard świet­nie znał ten Insty­tut, gdyż był, razem z Pro­fe­sorami Dany­szem, Pniew­skim oraz Nie­wod­ni­czań­skim w gro­nie pol­skich fizy­ków, któ­rzy w roku 1956 współ­two­rzyli ten mię­dzy­na­ro­dowy ośro­dek badaw­czy. Póź­niej, dla Niego i wielu innych fizy­ków otwo­rzyła się moż­li­wość dal­szego roz­sze­rze­nia swo­ich badań w CERN. Kon­ty­nu­ował jed­nak swoją współ­pracę z ZIBJ – w latach 1970–2008 był człon­kiem Rady Nau­ko­wej ZIBJ, zaś przez wiele lat poma­gał nam, jako czło­nek Komi­sji Peł­no­moc­nego Przed­sta­wi­ciela Rządu RP w ZIBJ. Z Jego opi­nią bar­dzo liczyła się Dyrek­cja ZIBJ, co istot­nie przy­czy­niło się do efek­tyw­nego wyko­rzy­sta­nia czę­ści pol­skiej składki człon­kow­skiej ZIBJ na bada­nia naukowe pro­wa­dzone w Pol­sce i było zna­czą­cym wspar­ciem badań pro­wa­dzo­nych przez pol­skich naukow­ców w ZIBJ. Pro­fe­sor Sosnow­ski miał wielu przy­ja­ciół w ZIBJ, o czym świad­czą m.in. listy kon­do­len­cyjne od Dyrek­cji ZIBJ – Pro­fe­sorów Gri­go­rija Trub­ni­kova, Vic­tora Matve­eva oraz Micha­iła Itkisa, skie­ro­wane na nasze ręce.

Pro­szę przy­jąć od nas i prze­ka­zać Rodzi­nie Pana Pro­fe­sora Sosnow­skiego wyrazy głę­bo­kiego współ­czu­cia z powodu odej­ścia wie­lo­let­niego wybit­nego Pra­cow­nika Naro­do­wego Cen­trum Badań Jądro­wych, członka rze­czy­wi­stego Pol­skiej Aka­de­mii Nauk, uho­no­ro­wa­nego w roku 1994 naj­wyż­szym odz­na­cze­niem Pol­skiego Towa­rzy­stwa Fizycz­nego – meda­lem Smo­lu­chow­skiego oraz wie­loma innymi nagro­dami I odz­na­cze­niami pol­skimi I mię­dzy­na­ro­do­wymi, w tym tytu­łem Hono­ro­wego Pro­fe­sora ZIBJ. Pro­fe­sor Ryszard Sosnow­ski był wybitną oso­bo­wo­ścią, naukow­cem o olbrzy­miej wie­dzy, a przy tym cie­płym, życz­li­wym i obda­rzo­nym ogromną kul­turą oso­bi­stą Kole­gą– wzo­rem god­nym naśla­do­wa­nia dla nas wszyst­kich.

Żegnaj, Ryszar­dzie….

Michael Wali­gór­ski, Mie­czy­sław Budzyń­ski, Wła­dy­sław Chmie­low­ski

Kra­ków, Lublin, Poznań, 16 grud­nia 2023 r.

Sza­nowny Panie Pro­fe­so­rze,

prze­wod­ni­czący byłej Komi­sji Dubień­skiej, pan prof. Mie­czy­sław Budzyń­ski
popro­sił mnie o prze­ka­za­nie kon­do­len­cji od sie­bie i dyrek­cji ZIBJ Dubna –
insty­tutu, z któ­rym pan prof. Ryszard Sosnow­ski był przez lata bar­dzo zwią­zany,
co z przy­jem­no­ścią czy­nię. Jako czło­nek tej komi­sji tez się do tych kon­do­len­cji dołą­czam.

Z powa­ża­niem,

Krzysz­tof Rusek